Rütbe

Rütbe, devlet memurlarında, orduda hiyerarşik mevkiyi belirten unvanı ve unvanı simgeleyen işaretlerdir. Görevli ve yetkili personelin hiyerarşik mevkisini gösterir. Askerlik alanında emir komuta zincirini çalıştırmak için, disiplini sağlamak ve korumak için, rütbe kullanılmaktadır. Memurlarda hükümetin taleplerinin yerine getirilmesi amacıyla amirle, memurlarda dereceleri tayin eden rütbeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle sivil yaşamda da rütbe uygulaması kullanılmaya başlanmıştır. Zaman içinde değişimlerden dolayı memurlar görevlere tayin edildiğinden, sivil yaşamda da rütbe yaygın şekilde kullanılamaz hale gelmiş, bunun yerine makam isimleri kullanılmıştır.

Türklerde İslamiyet'ten önce tigin, yabgu, şad, alp gibi rütbeler ve unvanlar kullanılmıştır. Selçuklular döneminde de pervane, atabek, melikül ümera, emirü'l ümera gibi rütbeler kullanılmıştır. Görevlere uygun şekilde kişilere bazı unvanlar verilmiştir. Bunlar zaman içinde rütbe uygulamasına dönmüştür. Osmanlılar döneminde yeniçerilerin kurulması yüzünden rütbe dönemi başlamıştır. Bundan sonra mülkiye sınıfına, Kanuni döneminde ulemaya rütbe verilmiştir. Sultan 2. Mahmut döneminde mülkiyede yapılan değişimlerle silsile durumuna gelen rütbeler kullanılmıştır.

Rütbe uygulaması bu şekilde günümüze kadar gelmiştir. Şimdi özellikle askeri alanda rütbe kullanımı yaygındır. Kara, deniz, hava kuvvetleri komutanlığında üstlendiği görevlere, eğitimine göre rütbe kullanılmaktadır.

Astsubay rütbeleri, astsubay çavuştan başlayarak astsubay kıdemli baş çavuşa kadar giden rütbeler vardır.

Subay rütbeleri de astteğmenden başlayarak orgeneral rütbesine kadar gider.

Mareşal ve büyük amirallik rütbeleri ise, büyük yararlılıkları olan yaşayan ya da yaşamını kaybetmiş olan orgeneral ve oramiral rütbeleri kullanılır.